zondag 25 september 2016

Thee uit de tuin.

Verse muntthee uit de hof.
Ik ben een echte theeleut, per dag drink ik zeker een liter en dan met name kruidenthee. Kruidenthee is eigenlijk geen thee omdat er geen blaadje van de theestruik in zit, maar het woord 'thee' voor een warme drank van blaadjes of bloemetjes is zo ingeburgerd dat niemand daar wakker van ligt. Had het in de jaren 70-80 van de vorige eeuw (dat klinkt zo lekker ver terug in de tijd) nog echt een geitenwollensokken-imago om kruidenthee te drinken, nu is het helemaal hip, denk maar aan de grote glazen verse muntthee op een zomers terras. 

In de supermarkt voor het schap met thee kun je verdwalen in de ruime keuze aan kleurige doosjes met allerlei spannende mengsels voor een lekkere pot thee. 

Zwart, groen, rooibos, kruiden, voor 's morgens, 's middags of 's avonds, ter ontspanning of om juist weer actief te worden, Fairtrade of huismerk...to bio or not to bio, that's the question. 
De kant en klare theezakjes zijn makkelijk op het werk of voor een snel theetje tussendoor maar ik vind het ook erg lekker om mijn eigen verse thee te plukken. Even de hof in om een paar takjes munt, citroenmelisse of citroenverbena, blaadje salie, toefje lavendel, heet water er op, laten trekken en genieten maar. 

Om ook in de winter een voorraadje eigen kruidenthee te hebben, plukte ik vorige week de muntplanten zo'n beetje kaal en legde het gewassen blad te drogen op een theedoek. Ook blaadjes citroenmelisse en salie werden te drogen gelegd en ook een flinke bos heermoes (paardenstaart). Ja dat gevreesde onkruid schijnt zeer heilzaam te zijn voor de mens! 
Na een week zijn de blaadjes munt en citroenmelisse en de heermoes al helemaal droog en crispy, de salie moet nog langer drogen. Als alles droog is, wil ik een lekker theemengsel maken met rooibos als basis. Rooibos is een Zuid-Afrikaans struikje, het groeit alleen in het zure zand van de Cederberg. Met zijn gele vlinderbloemen lijkt het veel op onze bremstruik. Rooibos bevat geen cafeïne (heel goed, want daar kan ik niet tegen) en bevat antioxidante eigenschappen (antioxidanten vangen vrije radicalen weg. Dit zijn agressieve stoffen die in ongunstige gevallen schade kunnen geven aan cellen en weefsels). Het wordt dus een supergezond en smakelijk kruidendrankje om de winter door te komen. 

Salie heeft mooi, dik grijsgroen blad wat leerachtig aanvoelt. 

Salie, citroenmelisse en munt liggen te drogen op een tafel op zolder. Het is er warm en droog,  
de gordijnen zijn dicht zodat het blad niet in de felle zon ligt omdat het dan door te sterke verdamping smaak en kleur verliest.

Heermoes

Nog even over de gezonde eigenschappen van heermoes of paardenstaart (Latijnse naam: Equisetum arvense. Equu van 'paard' en seta dat 'stug haar' betekent, samen dus paardenstaart en 'arvensis' betekent 'veld' of 'akker' wat naar de groeiplaats verwijst). Deze plant bevat heel veel silicium, ook wel kiezelzuur genoemd. Deze stof is belangrijk voor de opbouw van celwanden bij mens, plant en dier. Dus voor de opbouw van onze huid, nagels, haren, kraakbeen, botten en genezing van wonden. (Lees: de geneeskrachtige heermoes)
Wat een geluk dat het zo weelderig in Hof van Jaantje groeit (nou, nou, nu ook weer niet overdrijven). Feitelijk geeft de aanwezigheid van deze plant aan dat de grond voedselarm is, dus blijf ik organische mest en compost toevoegen. En alle heermoes die ik uittrek, komt zonder de wortels maar met alle voedingsstoffen via compost weer terug in de tuin. In de pluktuin heb ik in het voorjaar een flinke hoeveelheid lavameel door de grond gewerkt, dit om de heermoes terug te dringen. En daarna steeds weer alle heermoes die nog naar bovenkwam met zoveel mogelijk wortel uit de grond gehaald. Nu lijkt het toch een heel stuk minder te zijn. Mijn plan is om het stukje bij beetje op andere plaatsen in de tuin ook zo aan te pakken. (lees: rode aarde en dropveters)

Zonsopkomst in de pluktuin.


Boekje bij de thee

Groenauteur en tuinfotograaf Modeste Herwig schreef een boek over thee uit eigen tuin: Theetuin . Ik heb het nog niet in bezit maar het lijkt me een leuk en inspirerend boekje voor nog meer lekkere thee uit eigen tuin. Zie ook het blog van Marieke Nolsen.
Afbeelding uit het boek Theetuin.

zondag 18 september 2016

Kastanjes rapen


Uit de boom gevallen schoonheid.
Ik kan het niet laten, als ik kastanjes zie liggen, moet ik er een oprapen. Zo'n gladde, mahoniebruine bol, net uit de boom gevallen tevoorschijn gekomen uit een grove, stekelige bolster. Op weg van station naar werk kom ik door de Kastanjelaan waar, hoera, ook echt kastanjebomen staan. En vorige week maandag was het zover, de eerste kastanjes lagen op de stoep. Snel bukte ik me en raapte er een op, een mooie dikke. Nog koel en een beetje vochtig van de ochtenddauw. Ik legde hem bij  mijn bureau waar hij natuurlijk al snel zijn glans verloor. Naast de kerk in Kleverskerke, waar ik om de week saxofoon speel in een klezmerbandje, staat ook een kastanje. We stonden na de repetitie nog even te praten, de kastanjes in het gras glommen me tegemoet en tsja, natuurlijk raapte ik er een op. Wat is dat toch met kastanjes, dat kinderen groot en klein ze op willen rapen? We vroegen ons af hoe dat zit met kastanjes bij je dragen, in broek- of jaszak, wat van oudsher gedaan wordt omdat het geneeskrachtig zou zijn - Klazien uut Zalk kwam in ons gesprek ook nog even voorbij, die zou het wel weten. 

Zonder Klazien maar met Google zocht ik op internet naar het geheim van de kastanje. Belangrijk is om onderscheid te maken over welke kastanje we het hebben, namelijk de wilde kastanje, ook wel paardenkastanje genaamd, Latijnse naam: Aesculus hippocastanum. 
De tamme kastanje, zo las ik, behoort tot de beukenfamilie en de Latijnse naam hiervan luidt: Castanea sativa. 

Er is heel veel interessants te lezen over de wilde kastanje, gebruik als wasmiddel bijvoorbeeld, maar ik ging op zoek naar het waarom van kastanjes bij je dragen. (Wie meer wil lezen, onderaan het blog zal ik de links plaatsen zodat je verder kunt klikken en lezen.) 
Een of meerdere kastanjes bij je dragen in de broekzak zou helpen tegen jicht, reumatische klachten, aambeien, stijve spieren, rugpijn. Ondanks dat de kastanjes niet op de plek van de pijn zitten, hebben ze het vermogen door te stralen naar de plek waar de klacht zit. Zou het? Feit is wel dat de kastanje verwerkt wordt in diverse (homeopatische) geneesmiddelen die helpen tegen o.a. aambeien en spataders. In de kastanje zit de stof aescine welke een positief effect heeft op de aderen. 
Nou, een beetje 'oma weet raad' gecombineerd met wetenschap, maar het blijkt dat de kastanje zeker de moeite waard is om op te rapen.  

De kastanjeboom in Hof van Jaantje. Doordat deze boom geknot is, bloeit hij niet en hebben we dus ook geen kastanjes in de herfst. Zoals je ziet staat hij wel heel dicht bij huis, te dichtbij. Maar het is ´s zomers wel een geweldige parasol die ook het huis voor een gedeelte koel houdt. Vier jaar na het knotten, reiken de takken alweer tot de dakgoot. In de winter kan de boom weer geknot worden. 

Januari 2013, de boom wordt geknot. Geen klusje om zelf te doen! Hiervoor schakelen we een vakkundige hovenier in. 


Meer lezen over de kastanje:

zondag 11 september 2016

Zomaar wat dingetjes...

....die mij opvielen vandaag in de tuin: 

Slakken zijn dol op zonnebloemblad, gezellig met z'n allen aan het ontbijt. 

De nerven zijn wat minder aantrekkelijk, er blijft een mooi kantwerkje over. 
Bij de regenput was het ook bijzonder druk...

...ze kruipen naar beneden om te gaan drinken. Niet alle slakken lukt het om ook weer veilig boven te komen, slakkenlijkjes in het water!
Een buitje regen zorgt voor deze parels op de prei. 
En ook de spinnen zijn weer heel druk. Poosje staan kijken hoe kunstig deze kruisspin zijn wielweb maakt. 
Een siergraspluim is mee geweven in een web. 
Het gaat goed met de kipjes! Dotje op de catwalk...

zondag 4 september 2016

Cadeautje uit de compost.

Soms lukt iets wat je verschillende keren vergeefs hebt geprobeerd ineens moeiteloos. Zo ging het bij mij met het opkweken van een avocadoplant. Al een aantal keer probeerde ik een pit te laten ontkiemen met behulp van de 'prikkertjesmethode': in een schone, droge pit steek je vier cocktailprikkers of satéstokjes, je vult een glas of potje met water en hangt de pit er met z'n kontje nét in. (volledige beschrijving: hetkanwel) Zoals op de foto's te zien is, zal er na verloop van tijd een wortel uit de pit groeien en daarna spruit de pit uit en volgen de bladeren. 

Ziet er eenvoudig uit hè?! En toch mislukte het bij mij telkens weer. Ik wil niemand ontmoedigen en misschien lukte het jou wel, maar bij mij verdampte het water te snel - sneller dan ik het door had en bij kon vullen - of vonden de katten het geheel wel leuk om mee te gaan spelen - vooral de prikkertjes. Dus exit avocadopit. Vervolgens gingen deze dikke, bruine jongens gewoon met het groenafval mee naar de gemeentereiniging. 
Nu ik grotere compostbakken heb, én bokashi (lees: aardse zaken ) gooi ik tegenwoordig meer keukenafval op de hoop en dus ook de avocadopitten. Was wel benieuwd of deze dikkerds makkelijk zouden verteren. Bij het omscheppen van de bakken eind juni ontdekte ik dat een avocadopit het prima naar zijn zin heeft in de warme, vochtige compost. Het bleek een uitstekend plekje te zijn om te gaan ontkiemen! Een pit met al forse wortels en beginnende stengel kwam tevoorschijn. Zomaar zonder dat ik het wist of er enige moeite voor had moeten doen, een cadeautje dus. 


Avocado ontkiemt in composthoop.
Ik vulde een pot met compost, vleide de pit er voorzichtig in en zette de pot in de koude bak. Daar is ´ie lekker verder gaan groeien. Paar weken geleden heb ik hem al weer in een grotere pot verplant en nu staat de plant bij de schutting in het zonnetje te stralen. In de winter mag hij naar binnen en ik hoop dat hij het daar net zo naar zijn zin zal hebben en lekker door blijft groeien. Moraal van het verhaal: vergeet de prikkertjesmethode en stop een avocadopit gewoon in een warm, vochtig, broeierig bedje! 

Twee maanden later al een hele plant.


Een volgroeide avocadoboom.

Zomaar voor de lol stopte ik een paar citroenpitten in een potje, van de vijf is er - na een paar weken - één gaan ontkiemen. 
Vol verwondering hoe het allemaal zo kan groeien uit een zaadje - klein of groot.
Mooie illustratie uit het boek 'Seizoenen' van Blexbolex.