Elke millimeter telt

Regen, hagel en een klap onweer. Ik heb mijn oude kloffie al aan, klaar om de tuin in te gaan, maar eerst leegt een loodgrijze hemel zijn vracht boven Hof van Jaantje. Regen! Eindelijk! Na twee prachtige maar ook heel droge maanden snakt de tuin naar water. Even een weerpraatje, met hulp van het KNMI:

Met gemiddeld over het land 242 zonuren tegen normaal 178, was april een zeer zonnige maand. Het zonnigst was het in het zuidwestelijk kustgebied. Vlissingen - waar Hof van Jaantje zich bevindt - noteerde met 265 het meeste aantal zonuren. April was daarmee in Vlissingen de op drie na zonnigste aprilmaand sinds 1907. Doordat hogedrukgebieden vaak bepalend waren voor het weer, bleef de hoeveelheid neerslag beperkt tot landelijk gemiddeld 22 mm tegen normaal 44 mm. De minste neerslag viel in het westen van het land, op sommige plaatsen niet meer dan ca 10 mm. In Vlissingen viel er in april slechts 12 mm regen. Na april volgde nog eens een prachtige meimaand: de laatste maand van de lente was aan de koele kant, maar wel vrij droog en vrij zonnig. De meeste neerslag viel rond 5 mei. Een storing uit het zuidwesten zorgde die dag voor onweersbuien, zware windstoten en lokaal hagel. In Vlissingen viel er  die dag 20 mm regen, alweer ver onder het landelijk gemiddelde. Na 5 mei viel er af en toe nog wel eens een spatje regen, buitjes voor het stof, nooit meer dan 3 mm. Gisteravond viel er zomaar ineens 4,2 mm regen en net dus weer een lekkere plensbui. 

Nu weer blauwe lucht met dikke witte wolken en alles ligt te glimmen in het zonnetje. De grond is nu lekker nat en straks ga ik daar eens lekker een en ander in uitplanten. 

Hè bah, poep op het gras! Maar deze drol maakt me blij want het is egelpoep. Er scharrelt dus 's nachts een egel rond in Hof van Jaantje en die lusten graag een lekker slakje. Ga je gang egel en neem gerust je familie mee. 

En hier nog een spoor van de egel; slakje op, huisje blijft over.
Hé, wie ruimt er even af?

De meimaand is alweer bijna voorbij. Tere tinten van bloesem, de laatste tulpen fel en vrolijk, zoet geurende blauwe regen, en stralende paarse uienbollen (Allium aflatunense 'purple sensation'). De pioenen nog in de knop, die mogen in juni gaan schitteren en zo gaat de tuin langzaam de zomer in. 

Bedankt voor het lezen van dit blog, ik lees graag wat je er van vindt. Een reactie kan je schrijven in het vak hieronder of via facebook. 

In geuren en kleuren

Dwergsering: Syringa meyeri 'Palibin'

Al wiedende zit ik nogal eens wat te overdenken, draait altijd maar door hè die fabriek in je hoofd. Afgelopen week zette mijn neus mijn gedachten in werking: mmm wat ruikt daar zo lekker? O dat is de dwergsering, goh die ruik ik dus op tien meter afstand nog. Citroen...ah dat is het blad van het citroenkruid... Wat heerlijk toch die geurige verrassingen in de tuin. Vast allereerst zo gegroeid om dieren te lokken om voor de bestuiving en dus het voortbestaan van de plant te zorgen maar daar profiteren wij als mensen toch maar mooi van mee. En zo bedacht ik dus dat ik wel een blogbericht kon wijden aan geur in de tuin. 

Citroenkruid 
Artemisia abrotanum 

Een tuin zet alle zintuigen aan het werk. Allereerst zien we de tuin: je let bij de inrichting op kleuren en vormen. Dan is er ook nog van alles te horen: vogels die fluiten, het ruisen van de wind en misschien het kabbelen van water. En dan ruiken we de tuin: heerlijk fris na een regenbui, geur van gemaaid gras en een zoete vleug van een geurende bloem. Om alle zintuigen aan het werk te zetten, kunnen we de tuin ook nog voelen en proeven. Met je blote voeten over het gras lopen, met je hand het zachte blad van de ezelsoor aaien. Een nog warme aardbei in je mond stoppen of even op een blaadje munt kauwen. Geur is het extraatje in de tuin dat je ineens kan verrassen. 

De geur van gemaaid gras vind ik ook erg lekker ruiken. 

Ook wel eens een bosje rozen gekregen en hoopvol je neus erin gestoken om hem daarna teleurgesteld er weer uit te halen? Waar is die rozengeur gebleven?! Veel bloemen zijn doorgekweekt op kleur, vorm en houdbaarheid en daarbij is de geur verdwenen. Voor een snijbloem is dat niet zo'n probleem maar in de tuin is het een ander verhaal, zoals gezegd is geur bedoeld om insecten voor bestuiving aan te trekken. Een bij kan niks met een doorgekweekte dubbele bloem zonder geur en waar de meeldraden niet te vinden zijn tussen de vele bloemblaadjes. In de tuin zie ik dus liever de 'oervorm' van de bloem, zo dicht mogelijk bij de wilde soort, want wij zijn niks zonder de bij. Er zijn ook zat bloemen die niet geuren maar door de vorm en kleur van de bloem de insecten naar de meeldraden lokken. 

Geurkampioen onder de klimmers: kamperfoelie

Er zijn ook bloemen die 's avonds pas gaan geuren, zoals kamperfoelie, de nachtvlinders vinden zo de weg naar de bloemen. Bij voorkeur dus aanplanten vlak bij de plek waar je op een zwoele zomeravond met een roseetje gaat zitten. Het is sowieso een goed idee om geurende planten dicht bij het terras of een zitje te planten. Of op plaatsen waar je vaak langsloopt, doordat je de planten aanraakt, komt de geur vrij. 

Geur komt natuurlijk niet alleen van bloemen, veel planten hebben geurend blad. Trekken geurende bloemen dieren aan, geurend blad kan de plant juist beschermen tegen vraat van dieren. Andere planten geuren doordat het vocht in de plant door warmte verdampt, zoals wij zweten. Alleen ruikt dit bij planten vaak aangenamer dan bij mensen, denk maar aan lavendel of rozemarijn. Veel geurende planten vinden we in de kruidentuin. Geurende planten, ik word er blij van. Zo werd ik gisteren tijdens het wieden in de border (ja er moet nog steeds gewied worden) getrakteerd op de zoete dropjesgeur van de venkelplant, mmmm.

Nog een geurkampioen: blauwe regen

Kraamkamer

Het kleine grut.

Zo langzamerhand worden de vensterbanken weer wat minder vol, de zaden zijn zowat allemaal ontkiemd en toe aan de volgende fase: verspenen. Raar woord eigenlijk dacht ik, spenen is ook afwennen van de moederborst. Babyplantjes uit de moedergrond halen en in een eigen potje of stukje tuin verder laten groeien, oké er zit wel wat in. 

wanneer verspenen?

Uit het zaad ontkiemen altijd eerst twee blaadjes, deze zien er vaak heel anders uit dan het echte blad van de plant. Na die twee eerste blaadjes groeien dus de echte blaadjes en dat is het moment om te gaan verspenen. De jonge plantjes krijgen ruimtegebrek in de zaadbakjes en vooral hoge planten als zonnebloemen en cosmea's worden al snel lange slappe slierten. Dus er moet snel wat gebeuren wil je mooie planten krijgen. Ik vind het wat riskant om de zaailingen gelijk in de tuin te planten waar ze heel kwetsbaar zijn, de slakken liggen al op de loer! Wind, regen, kou, gravende katten doen er ook geen goed aan. Ik plant ze eerst over in potjes

en zet ze buiten in bakken waar ik ze makkelijk water kan geven. 

hoe doe je dat, verspenen?

Het kleine grut moet dus voorzichtig uit het zaaibakje gepeuterd worden en over geplant in potjes (of wc-rolletjes). Eerst geef ik de jonge plantjes in het zaaibakje flink wat water zodat ze makkelijk uit de grond loskomen. Dan voorzichtig met de vingers, een vork gaat ook goed, de boel vanonder af een beetje los maken. Vul het potje waar de zaailing in moet komen voor een deel met grond, pak de zaailing bij een van de eerste blaadjes vast en trek het uit de grond. Niet bij de stengel pakken want als het breekt is het einde plantje. Als het blaadje eraf gaat, is dat niet erg, er groeien vanzelf weer nieuwe aan. 

De zaailing in het potje zetten, aarde losjes aanvullen, even tegen het potje tikken en klaar. En zo verder. Tot slot de verspeende plantjes goed water geven. 

Pak de zaailing bij een van de eerste twee blaadjes vast. 

Jong lupineplantje. Onderaan de eerste twee, ronde blaadjes. Bovenaan het echte blad.

En nu lekker verder groeien in het eigen potje.

souvenir

De lupinenzaden kregen we vorig jaar tijdens de zomervakantie in Thüringen toen we een bezoek brachten aan het prachtige stadje Schmalkalden. Dit om promotie te maken voor de  derde Thüringer Landesgartenschau, vergelijkbaar met onze Floriade. Waren we dus eigenlijk een jaar te vroeg, had het best mee willen maken! Maar we namen dankbaar de zakjes zaad mee naar huis en maken daarmee onze eigen Floriade in Hof van Jaantje. Tip voor wie tijdens een vakantie wel richting Thüringen gaat: Schmalkalden zeker de moeite waard. 

Uit de bol gaan 2

Zij nam een foto van hem, hij neemt nu een foto van haar (en ik stiekem van hem).

Een heerlijk midweekje weg geweest van huis en hof. Verbazend hoe groot het verschil was in de tuin tussen maandag, de dag van vertrek, en vrijdag toen we weer thuis kwamen! "Als we thuis komen, bloeit de blauwe regen." zei ik tegen manlief toen we wegreden. En jawel, prachtige blauwe trossen bungelen over de schutting en ze geuren ook nog eens verrukkelijk. Nu had ik april al uitgeroepen tot tulpenmaand, in mei mogen ze er ook nog steeds zijn. In Hof van Jaantje bloeien er nog paar roze en paarse maar in de Keukenhof was het nog volop genieten van tulpen. Ja, we gingen naar de Keukenhof en o wat heb ik daar genoten. Van de bloemen maar toch ook van al die mensen die daar de gekste capriolen uithaalden om elkaar of zichzelf tussen de tulpen op de foto te zetten. We waren er vroeg, half negen, en toen was het nog heerlijk rustig. In de ochtendzon kuierden we langs de borders en maakte ik de eerste foto's. De tuinmannen deden hun rondje met kruiwagen, bezem en hark. Raapten afgewaaide takken van het gras, haalden verdorde bloemen weg, rookten een peukje en hielden werkoverleg. Het park zag er aan het eind van het seizoen nog piekfijn uit. De eerste bus 'Japanners' was inmiddels gearriveerd en poseerden geduldig om de beurt tussen de tulpen, in de verte klonk het draaiorgel. Zo werd het langzaam wat drukker in het park. 

8.40 uur - werkoverleg

 Inspiratie opdoen 

Ik heb veel foto's genomen van de borders met gemengde beplanting: verschillende tulpensoorten door elkaar aangevuld met andere bolgewassen. Inspiratie opdoen voor Hof van Jaantje. Voor de vakantie had ik al een middagje zitten evalueren en fantaseren, hoe stonden de bloembollen er dit jaar bij, wat moet er anders, welke bollen wil ik er bij? (veel!) Vooral in de roze border moet het anders; daar staan tulpen in verschillende roze en paarse tinten samen met de witte tulp Purissima en daartussen witte narcissen. Op zich niets mis mee, roze, paars en wit gaan prima samen, maar het wit was te hard waardoor de andere kleuren wegvielen in het geheel. Op de volgende Keukenhof-foto's het effect van wit in de border: 

Op deze foto zie je goed hoe hard wit overkomt tussen de overige warme kleuren. Haar jasje kleurt overigens prachtig bij de gele tulpen :-)

Rood/paars met witte stippen. De paarse tulpen vallen een beetje in het niet. Zachtroze zou hier een mooi alternatief zijn voor wit.

Zonder wit: paars en oranje naast elkaar, een combinatie die ik niet snel zal maken maar het geeft wel een mooi warm effect. 

Daar bij die molen...Ook weer paars en oranje, nu ook nog felrood erbij. Het groen van de vaste planten (Geranium, Euphorbia) blust het mooier dan wit zou doen. 

Roze/paars met blauw van anemoon en blauwe druifjes en een snufje wit. Die witte tulpen kun je gerust weglaten. 

Hier is het andersom: wit in de hoofdrol met rode tulpenstippen. Mooi! De klokjesstaarten: Fritillaria persica 'Ivory Bells'. 

De witte tulpen in Hof van Jaantje hebben nu een blauw strikje gekregen zodat ik ze straks bij het rooien kan herkennen en apart kan houden. Ze krijgen hun eigen plekje in een andere border, samen met de witte narcissen. De paarse en roze tulpen ga ik aanvullen met meer roze soorten en de donkere tulp 'Queen of night', ik zie het al helemaal voor me.  De border met gele en rode tulpen was helemaal naar mijn zin, daar mogen er gewoon nog veel meer van komen. Dat wordt dus weer sparen, gelukkig zijn ze niet meer zo duur als in de Gouden Eeuw toen je tussen de drieduizend en vierduizend gulden neer moest tellen voor een tulpenbol. 

Zo was het in Hof van Jaantje: de paarse en roze tulpen komen niet boven het witte geweld uit. 

Tot slot nog een paar foto's uit de Keukenhof, gewoon omdat ze leuk zijn. 

Huh? wat zie ik nu....?

Al die bollen, je wordt er vanzelf vrolijk van. 

Koppen snellen zodat alle voeding naar de bol gaat en er volgend voorjaar weer prachtige tulpen uit groeien en bloeien. 

Het voordeel van onkruid

Op mijn knieën, gewapend met een aardappelschilmesje, beweeg ik me langzaam over het tuinpad voort. Met het mesje schraap ik zaailingen en onkruid uit de voegen. Zo zijn er in de loop der jaren al heel wat mesjes tot op het handvat afgesleten. Ik doe een stukje pad en dan wied ik een stukje van de border ernaast. De grond is kurkdroog, buitje regen is heel welkom. Dat komt wel goed want morgen is er negentig procent kans op neerslag en daarna ook nog wel wat buien. Jammer voor de mensen die graag naar het bevrijdingsfestival gaan of vakantie hebben (wij!) maar voor de tuin, graag! Zo mijn theepauze is om - aardbeimunt met citroenmelisse uit eigen tuin - ik ga weer op de knietjes. 

Aardappelschilmesje nummer ...?

Voordeel van deze manier van onkruid bestrijden is dat je er letterlijk met je neus bovenop zit. Je ziet elk stukje van de border van heel dichtbij, zaailingen die opkomen, een slakkenspoor, bloemen die vaak ook nog heerlijk geuren, jong blad in frisgroene tinten. Hof van Jaantje vanaf kniehoogte ziet er zo uit: 

Een uurtje later heb ik wel weer een kop thee verdiend, met stukje appeltaart. In het hokje zit ik er van te genieten en lees ondertussen in "Tuinieren met Monty Don". Nou dat zou ik wel willen, tuinieren met deze fantastische tuinman, bekend van het BBC-programma Gardeners' World. Van mij mag hij een poosje langskomen hoor, kunnen we samen wieden. Van Monty hoeft de tuin niet honderd procent onkruidvrij te zijn:

"Als ze niet tussen de groenten of in de border staan, kunnen onkruiden in de biologische tuin hun eigen nut hebben. Veel onkruidbloemen zijn een belangrijke voedselbron voor predatoren (dieren die zich voeden met andere dieren), zoals wespen en zweefvliegen, die plaagdieren als bladluizen bestrijden. Uitgestrekte landbouwgronden worden vandaag de dag geplaagd door insecten die normaal gesproken door predatoren zouden zijn bestreden. Dat komt doordat er zolang zoveel onkruidbestrijdingsmiddelen zijn gebruikt, dat er geen waardplanten meer zijn om de predatoren te lokken. Hierdoor ontstaat een vicieuze cirkel waarbij steeds meer insecticiden worden ingezet. Ook als u onkruidverdelgers in de tuin gebruikt gebeurt ongeveer hetzelfde. Een gezonde tuin heeft een aantal bloeiende onkruiden nodig om zijn biodiversiteit in stand te houden." (uit Tuinieren met Monty Don. Het boek is niet meer te koop, tenzij je het ergens tweedehands op de kop kunt tikken. Ik heb het uit de bibliotheek)

Scharrelmix

Hier en daar een paardenbloem bijv. in het gazon is dus best oké! Bedankt Monty! Er is nog heel wat te lezen in dit dikke boek met nuttige informatie voor de tuinier, maar nu eerst weer op de knieën. 
Een uur later zijn het stuk pad en de border onkruidvrij en staat er weer een emmer vol scharrelmix voor de kippen. Onderweg ook nog wat slakken gevangen die de eerste gaten alweer in de hosta hebben gegeten. Nu genoeg op de knieën gezeten, het gereedschap gaat in de schuur en ik ga lekker zitten, genieten van de tuin en me nog een beetje verdiepen in het tuinboek van Monty. 

Ontsnappingspoging 

Eerst de lekkerste hapjes eruit zoeken: de slakken! 

Alba gaat geconcentreerd te werk.

Minituin tussen de voegen

Ik heb de maand april van grasmaand maar omgedoopt naar tulpenmaand, zoveel tulpen in bloei en ook zoveel foto's ervan gemaakt. 
Heb ze op een rijtje gezet in dit youtubefilmpje: tulpenmaand

Monty Don (en zijn collega's) aan het werk zien? De laatste aflevering van Gardeners' World en ook heel veel oudere uitzendingen vind je op Youtube

Reacties op dit blog zijn van harte welkom. Je kunt ze hieronder schrijven of via  facebook.