zondag 17 december 2017

kerstsfeer op de tuintafel


De tuintafel is verhuisd van het tuinterras naar het hoekje bij de bijkeuken en achtergevel. Past precies en in de afgelopen weken is het beetje bij beetje een kersttafel geworden. Vanuit de kamer hebben we goed zicht op de gezellig versierde tafel. Vandaag is er een kerstbal aan toegevoegd: een piepschuimbal bekleed met mos, appeltjes en olijfwilgblad. 


Manden met bergthee, skimmia en eh tsja hoe heet dat grijze spul eigenlijk? In het grijze bakje staan blauwe druifjes die ik deze week nog kocht, afgeprijsd natuurlijk! Bio blauwe druifjes Muscari 'Valerie Finnis', ze bloeien in het voorjaar met een helder lichtblauwe kleur. Nu groeiden ze al bijna de zakjes uit, genoeg levenskracht in ieder geval. 


Ik plant ze nu in potten, kunnen ze in het voorjaar de tuin in. Verder is het wat tuinieren betreft even 'op de plaats rust', ik zou hier en daar nog wel een opruim- of snoeiklusje kunnen doen maar tjonge, wat heeft het veel geregend - het is kleddernat in de tuin! Niet aan te bevelen om nu op de aarde te gaan staan modderen, bovendien trap ik de grond dan dicht. Tijd dus voor andere zaken, het is al druk genoeg zo met de kerstdagen voor de deur. Gisteravond bijvoorbeeld een workshop kerststukjes maken gegeven voor zo'n zestien mensen met een verstandelijke beperking. Puur genieten van de lol, enthousiasme, de geur van eucalyptus en nobilisspar ('dennentakken). Er gingen natuurlijk ook rozen en kerstballen met glitter in de kerststukjes en gouden dennenappels. 


Even een kijkje vanuit het zolderraam in de kastanjeboom, al het blad is er af maar in de knoppen groeit alweer een nieuwe generatie groen. Deze zullen het voorjaar niet halen, de boom wordt in de winter weer geknot. Dat is dan even een seizoen pech voor de vogels die er graag een tussenstop op maken of in nestelen zoals de tortelduiven en winterkoninkjes. 



zondag 10 december 2017

Winterse taferelen

Winterbloeiende Viburnum (V. bodnantense 'Dawn') met een sneeuwhoedje. 
Koude voeten, koude knieën, koude handen. Ik leg de plaid maar weer over mijn benen terwijl ik dit stukje tik. Buiten is het alweer donker, koud en stormachtig. Vanmorgen sneeuwde het een paar uur, rondom de middag ging het over in regen - bij de auto ligt nog een dijkje witte drab de rest is allang gesmolten. De witte deken van vanmorgen vormt nu grote plassen in de tuin, kon er op mijn klompen nog nét doorheen zonder natte voeten te krijgen. Maar het was best even mooi en leuk die sneeuw die zelfs in Vlissingen viel. Zo bijzonder dat zo'n beetje elke sneeuwvlok op facebook werd gezet. Nét voordat de sneeuw veranderde in regen maakte ik een fotorondje door de tuin. 

Het was zware natte sneeuw, de grassen bogen door onder het gewicht van deze koude kledders. 
Rode bessen, witte sneeuw - de ultieme kerstcombinatie. 
Spetters op de lens en wind door de appeltjes, een actiefoto! 
Troon voor koning winter. 
Wat ik op mijn klompen in de tuin deed? Er stond in de pluktuin nog een beetje veldsla en dat gaat straks door de stamppot. We hebben nog een half kistje aardappelen uit de volkstuin, kleintjes want de grote snelschillers heb ik er natuurlijk eerst uitgehaald. Dat wordt zo een geduldwerkje om een pan vol aardappels voor de stamppot te schillen. Gelukkig is het maar voor twee personen. 



maandag 4 december 2017

Betoverd door de vorst


Zaterdag, in een nacht hebben mist en vorst de tuin betoverd. Alles is gedecoreerd met een geraffineerd wit glinsterend laagje of randje. 
Een lijster vloog verschrikt op uit de Gelderse Roos toen ik met het fototoestel dichterbij kwam. De bessen smaakten haar goed, ook al waren ze bevroren. 

De zonnebloemen wisten niet dat het al bijna winter was. 
De merel is minder schuw dan de lijster en blijft gewoon lekker van de appeltjes eten. 



Een frambozendistel werd in een klap een kerststerretje. Kijk ze stralen tegen het rode blad van de eikenbladhortensia. 
Mistdruppels op het siergras, bevroren glinsterende kraaltjes. 

zondag 26 november 2017

Het regent......zaadjes!


Amaranthus hypochondriacus
In de pluktuin zaaide ik afgelopen jaar deze mooie, dieprode amarant. De fluwelige trossen staan natuurlijk prachtig in de vaas, tussen de Dahlia's bijvoorbeeld. "Je kunt de zaden eten", reageerde een trouwe volger op Facebook toen ik een foto van de amarant plaatste. Ja pfff eten, die piepkleine zaadjes? Daar ga ik toch niet aan beginnen, dacht ik in eerste instantie. Maar ja, ik werd natuurlijk wel nieuwsgierig: hoe kun je die zaden dan eten? Koken, roerbakken, gekiemd of rauw? Op internet vind ik van alles, je kunt amarant o.a. poffen en koken, meebakken in brood en koek. Ook kan het blad genuttigd worden, de smaak wordt omschreven als spinazie-achtig. Ik lees dat de zaden een beetje papperig worden bij het koken, dat trekt me niet aan al zijn ze nog zo gezond. Op deze site wordt het omschreven als 'een soort bruine gloep', zie dat maar eens te verkopen aan je huisgenoten...Toch zie ik wel de uitdaging om iets met de zaden in de keuken te gaan proberen dus knip ik een aantal gedroogde en inmiddels bruine pluimen af en neem ze mee naar binnen. 



De pluimen zijn nu droog en goudbruin. Ik spreid een krant uit op de tafel en wrijf zachtjes een pluim heen en weer tussen mijn handen, rik tik tik tik, het regent zaadjes. 

Heel veel bruin tot zwart glimmende zaadjes vallen op de krant. 

De resten van de pluimen en de zaden gaan in de zeef. Het meeste kaf blijft al achter in de zeef. 
Na het zeven zitten er nog een heleboel pelletjes tussen het zaad. Door zachtjes te blazen lukt het om 'het kaf van het koren te scheiden'. Uiteindelijk houd ik een kleine jampot met zaadjes over. 
Deze jongen zat ook in een bloempluim verstopt, samen met een heleboel spinnetjes. De rups heb ik in de tuin tussen de bladeren gezet, de spinnetjes waren me te snel af....


In een plastic bakje heb ik een laagje nat keukenpapier gelegd en daarop wat zaden gestrooid. Kijken of ik zo kiemplantjes kan kweken - net als tuinkers zeg maar. Ook heb ik zaden in een potje met water gedaan. Deze laat ik drie uur weken en dan giet ik ze af. Elke dag even spoelen en dan hoop ik zo ook kiemen te kweken. (lees ook: ontkiemen en recepten kiemen)
Natuurlijk houd ik jullie weer op de hoogte van het resultaat. 


zaterdag 18 november 2017

Tuinklussen in november

Ik zag de bui al hangen - letterlijk en figuurlijk - de weerapp beloofde niet veel goeds voor dit weekend. Wolkjes met streepjes regen van zaterdag tot en met... nou ja bijna een hele week. Maar viel dat even mee, vandaag de hele dag droog en zelfs af en toe zon. Dus hup. de tuin in want het mag dan half november zijn, er is nog wel een en ander te doen. Allereerst moesten de dahlia's de grond uit. Wat hebben ze lang gebloeid, twee weken geleden plukte ik de laatste bloemen. In de natte, koude klei overleven ze de winter niet - de knollen zullen wegrotten. Ik knipte de stengels af tot zo'n twintig centimeter, vervolgens met de spitriek voorzichtig de knollen uit de grond spitten en de aarde en wormen er af halen. Het duurde niet lang of kip Clara stond er met haar snavel bovenop om de wormen op te eten. Alle dahlia's kregen een label met naam en gingen in een doos met zaagsel naar de garagezolder waar ze gaan overwinteren. De dahliasoort 'Dandy' die ik in het voorjaar zaaide had ook mooie knollen gevormd, deze kan ik volgend jaar dus weer planten. 


Zoveel mooie boeketten geplukt van de verschillende dahlia's in de pluktuin. De dieprode is 'Arabian night', de paars/witte de 'Dandy'-dahlia die ik zaaide. De oranje en fuchsiakleurige dahlia's zijn beide 'Bisshops Children'. Deze heb ik een paar jaar geleden uit zaad opgekweekt.
Nu ik toch met zaagsel bezig was, gelijk het kippenhok maar schoongemaakt. Het werd echt een klusjes-zaterdag: afdekzeil over de tuintafel vastbinden, kastanjebladeren opvegen en op de bladhoop gooien, rondje grasmaaien met mijn fijne snoerloze rode 'ferrari' (zal ook wel zo'n beetje de laatste keer zijn dit jaar). 

Vanaf de hoogste trede van de huishoudtrap met rekken en strekken zoveel mogelijk vijgen uit de boom geplukt. De nieuwe vruchten zie je als kleine knoppen al aan de takken zitten. Om ze goed te laten ontwikkelen moeten de oude vruchten er nu allemaal af. Een schaaltje met rijpe vijgen eraf kunnen halen, lekker! 
Ook geoogst: rettich 'Red Meat'. Ik kocht het zaad in de zomervakantie in een Duitse supermarkt. Zo grappig deze omgekeerde kleuren radijssoort. En lekker, minder scherp dan radijs maar wel de bekende frisse smaak. Fijn zeg, zo lekker buiten bezig zijn maar nu werd het toch wat koud en tijd om binnen nog een aantal klusjes te doen - iets met een strijkijzer, stofzuiger, poetsdoek.... 





zondag 12 november 2017

Vanuit mijn luie stoel

Bloemaren van Lysimachia
ephemerum - wederik. 
Vanuit mijn luie stoel in een hoek van de huiskamer kan ik van alle kanten de tuin in kijken. De stoel staat bij het raam aan de voorkant en tevreden kijk ik naar de voortuin; de jonge aanplant staat er prima bij, de klus was precies op tijd geklaard nu het weer omslaat naar herfstbuien. Iets meer naar links, door het raam in de zijgevel zie ik de laatste druivenbladeren wapperen in de wind, verderop de vijg die op het laatste moment nog wat rijpe vruchten geeft. Merels landen er in om daarna in de vuurdoorn ernaast te duiken om zich tegoed te doen aan de oranje bessen. Door het andere raam in de zijgevel zie ik de verdorde, bruine zonnebloem. Er zitten nog pitten in de bloemhoofden, kom maar snoepen meesjes en puttertjes! Kastanjebladeren waaien tegen de schuifpui in de achtergevel en blijven in een hoop in de hoek liggen. Kat Peppi ligt graag op zo'n stapel droge bruine bladeren. Achter de kastanjeboom in de border zwiepen de grassen heen en weer in de wind. Het blad van de bolacacia's is nog aardig groen, maar het zal niet lang duren voordat de ovale blaadjes geel kleuren en de tuin in waaien. En boven dat alles jagen de wolken voorbij in een knalblauwe lucht. Ik sta op, pak mijn fototoestel en maak een rondje door de tuin. 


De herfst is voor veel siergrassen het jaargetijde om de show te stelen. 
Deze gevlekte dovenetel Lamium maculatum 'Beacon Silver', is een van mijn favoriete bodembedekkers vanwege het frisse zilvergroene blad. Soms wat last van schimmels - dan wordt het blad bruin - in dat geval de plant tot de grond toe afknippen en al snel zal er nieuw fris blad terug groeien. Heeft graag vochtige grond en een zonnige tot lichtbeschaduwde plek in de tuin. De plant bloeit in mei-juni maar laat zoals je ziet ook daarna af en toe een bloemetje zien. 

Twee stekelkoppies. Boven de kogeldistel Echinops ritro, die van diepblauw naar bruingrijs is verkleurd. Elk stekeltje bevat een zaadje, nageslacht gegarandeerd. Daaronder een zaadhoofd van de eenjarige Scabiosa atropurpurea. Zaait zichzelf makkelijk uit in vruchtbare grond. Hier en daar groeien - waar zaden op de grond zijn gevallen - al nieuwe planten in de pluktuin. Hoef ik in het voorjaar alleen nog maar te beslissen waar ik ze laat staan en waar niet. 

Een van de laatste zonnebloemen. Een kleinbloemige soort deze Helianthus debilis. 
Zo op mijn ronde door de tuin zie ik links en rechts klusjes die ik nog best even zou kunnen doen. Terug in de luie stoel, of toch even een oude broek aan en wat in de tuin rommelen? Eerst even een broodje eten.... en toen ging het regenen.....dan eerst een blogbericht schrijven.....en nu is het weer droog. Zal ik dan toch nog even naar buiten gaan? 

zaterdag 4 november 2017

Nog meer vakken vullen


Een laatste blad van het krentenboompje.
Vorige week vrijdag kreeg ik een telefoontje van de kweker: de bestelling was binnen. Goede planning want ik was die middag vrij dus hup de auto in om de struiken op te halen. De Panda werd nogmaals vol gepropt met groen alleen paste nu wel alles er in één keer in (lees: vakken vullen in de tuin). Nu kon ik de voortuin verder in gaan planten. 





De bestelling bestond uit de volgende struiken 'met kale wortel', dus niet in een pot met aarde; 
Ligustrum vulgare, 
Berberis thunbergii 'Atropurpurea', 
en 
Rosa rugosa 'Moje Hammarberg'. 
Alle drie wat naam betreft een mond vol Latijn maar ik weet zeker dat iedereen ze kent. Laat ik ze even verder aan jullie voorstellen:
Ligustrum vulgare, hier achter de grijsgroene bladeren van de olijfwilg, kilometers haag zijn er aangeplant met deze gewone liguster. Hoewel, meestal wordt de half-wintergroene variant aangeplant: Ligustrum ovalifolium. De 'vulgare' laat wel zijn wat spitsere, donkergroene blad vallen in de winter, hoewel ik hier en daar ook lees dat 'ie in milde winters groen blijft - we zullen zien. Het is een inheemse struik die met sterk ruikende witte bloemtrosjes bloeit, die uitgroeien tot zwarte besjes, geliefd bij de vogels. Ik weet niet zeker of mijn tot blokken gesnoeide liguster zal gaan bloeien, dat zou wel een bonus zijn.
Berberis thunbergii 'Atropurpurea'. De hovenier die bij ons altijd de heg snoeit, was toevallig tegelijkertijd bij de kweker en keek nieuwsgierig in de auto: wat ga je planten? "Berberis?! Hoe verzin je het!" Dit omdat de Berberis, in het Nederlands ook wel zuurbes genoemd, vol zit met de meest irritante stekels in het plantenrijk - op de cactus na dan. Een ramp om de takken na het snoeien op te ruimen. O jee wat heb ik nu weer bedacht... Waarom wilde ik deze prikkebeen in de voortuin? Omdat hij een mooie paarsrode bladkleur heeft en goed in blokken te snoeien is. En onverwoestbaar. Gewoon handschoenen aan en gaan. En zo ziet de berberis er uit met blad:

Zie je wel dat je 'm al kende, hij is in elk gemeenteplantsoen te vinden. De berberis bloeit met kleine gele bloemetjes die zwaar naar honing geuren en insecten aantrekken, vervolgens verschijnen er ovale, rode besjes die zeer in de smaak vallen bij kleine vogels.
En dan nummer drie van de kale wortelstruiken: Rosa rugosa 'Moje Hammarberg':

Deze foto komt van internet want wat ik heb geplant zijn kale stekelige takjes met een bos wortels. "Zet je nou dode takken in de tuin?" vroeg de buurman. Nee, er zit heus wel leven in en ik ga me de hele winter verheugen op deze prachtige bloemen. Rosa rugosa is de zogenaamde bottelroos. Als kind plukten we de bottels, knepen ze open en wreven de zaden bij iemand in zijn nek: jeuk! 
Tja de harige zaden zijn nou niet het meest aantrekkelijke deel maar de bottels zitten wel boordevol vitamine C, voor bijvoorbeeld Roosvicee, ja dat kenden we als kind ook - de wat drabbige roodoranje siroop. Drie vakken heb ik gevuld met deze roos, voor de kleur en de geur en als toegift bottels in de herfst. Ook weer aantrekkelijk voor insecten en vogels. Na al dit plantwerk was het tijd om de tuinslang  uit te rollen en alles heel goed water te geven - ook al was er regen op komst. Deze struiken met kale wortel moeten goed water krijgen om aan te slaan. Klus geklaard, voortuin klaar! Nou....eh... bijna dan. De bestrating behoeft nog enige aandacht en dan is er nog een strookje grond half van ons, half van de buren wat we gezamenlijk in willen gaan planten. Maar daar staat aan de buurkant nog een weerbarstige bamboekluit in die niet van wijken wil weten. 



zondag 22 oktober 2017

Vakken vullen in de tuin



Hokjes, vakjes, we stoppen iedereen in hokjes vakjes, als ze anders zijn dan wijhijhij....
Tsja, ik had weer eens een liedje in mijn hoofd tijdens het tuinieren. Samen met Arie verdeelde ik de nu helemaal lege voortuin in vakken, zoals ik die afgelopen winter had uitgetekend. Met rolmaat, paaltjes en touw kwam het plan tot leven. Daarna naar de kweker, planten halen, ik had toch wel een soort "hoera-eindelijk-jarig-gevoel"; na maanden ploeteren kon nu het leukste deel van de voortuinrenovatie van start gaan, het aanplanten. Twee karren vol planten koos ik uit, dat kon natuurlijk nooit allemaal in de Panda maar na twee ritjes stond alles in de Hof. Nou alles, een deel van de aanplant is nog in bestelling. Dat zijn bladverliezende struiken zoals liguster, berberis, bottelroos maar ook haagbeuk en beuk. Deze kun je vanaf eind oktober in bosjes met zogenaamde kale wortel kopen, dit betekent dat ze niet in een pot met grond zitten. Dit kan natuurlijk alleen als de struiken niet meer groeien - in de herfst dus als deze planten hun blad laten vallen en in winterrust gaan. Heesters met kale wortel, ook wel bosplantsoen genoemd, zijn veel voordeliger in aanschaf. De herfst is een heel goed tijdstip om planten te (ver)planten. De grond is nog warm waardoor de wortels goed kunnen groeien. De planten gaan bovengronds in rust waardoor ze al hun energie in de wortels kunnen stoppen. Het is kouder regent vaker dan in het voorjaar waardoor de planten minder risico lopen op uitdrogen. Wat overigens niet betekent dat je geen water hoeft te geven bij de aanplant! Doe dit altijd, zelfs als er regen is voorspeld. Is de potkluit erg droog, dan kun je deze het beste eerst onderdompelen in een emmer water net zolang tot er geen luchtbellen meer naar boven komen. 

Nu dus eerst de vakken vullen met struiken uit pot. Het ziet er gelijk al heel anders uit. Vanachter glas laat ik je even meekijken - het regent te hard om nu buiten foto's te nemen! Lekker buitje voor de nieuwe aanplant, dat wel. 

Vooraan twee vakken met vaste planten. Daarachter links siergrassen, rechts struikklimop (Hedera Arborescens). Nog een vak naar achter de rode stelen van kornoelje (Cornus alba 'Sibirica'). Linksachter tegen de stoep twee vakken met olijfwilg (Elaeagnus ebbingei 'Compacta'), achter het linkervak staat nog een rijtje klimop. (En dat grijze dotje linksvoor is een vetplant in de vensterbank)
Vanuit de kamer naar rechts gezien, vooraan weer vakken met vaste planten. De wat grotere grijsgroene planten zijn Perovskia's (ook wel reuzenlavendel genoemd). Linksvoor struikklimop daar schuin achter - met de donkere stelen - staat een krentenboompje (Amelanchier lamarckii). Daarachter weer de rode kornoelje en een vak olijfwilg. Rechts van de stok met het gele draad zie je een vak met zegge - een kruipend siergrasje (Carex morrowii variegata 'Icedance'). Dit vak moest eigenlijk ook gevuld worden met struiken maar op zo'n 30 cm onder de grond ligt een betonplaat, diep wortelen is hier dus niet mogelijk. Je komt wat tegen als je gaat spitten...
Detail van de rode kornoelje, gekozen om zijn knalrode takken in herfst en winter. Zoals je ziet is dit ook een bladverliezende heester. Deze kun je ook met kale wortel kopen maar dan zijn ze wel een stuk kleiner. Ik ging in dit geval voor groot - dan staat er gelijk wat. 
De olijfwilg kan tegen een stootje én tegen zoute zeewind. De struik is wintergroen en houdt dus het hele jaar zijn donkergroene, glimmende blad met chique grijze onderkant. Dit is de variëteit 'Compacta', zoals de naam al zegt, groeit deze compacter dan de gewone olijfwilg. Fijn dus als je er een haag, of zoals ik, blokken van wilt aanplanten. 
Krentenboompjes wilde ik ook graag in de voortuin. In het voorjaar sierlijke witte bloemtrosjes, geliefd bij de bijen, daarna rode vruchten (zo groot als een krent) waar de merels dol op zijn en in de herfst kleuren de bladeren prachtig oranje. Veel plezier voor mens en dier. 
Het krentenboompje in bloei. 
Nog zo'n kanjer: struikklimop (Hedera arborescens). Het hele jaar groen en in het najaar deze groengele bloemen die wel wat van een speldenkussentje weg hebben. Je ruikt de zoetzware honinggeur al van verre. De bijen, en (zweef)vliegen zijn er dol op (zie foto bovenaan dit blogbericht). Heel waardevol dus in dit jaargetijde als er niet meer zo heel veel planten in bloei zijn. 
Tot zover even over de struiken die ik heb uitgekozen voor de voortuin. Over de vaste planten die ik heb geplant en de struiken die ik nog ga planten schrijf ik een andere keer. Tijdens het aanplanten merkte ik dat er al heel wat regenwormen naar de voortuin zijn gekropen. Dat was toen ik de tuin leeg maakte wel anders - amper bodemleven te bekennen en weinig voeding voor de planten (vandaar ook dat de heermoes het er zo naar zijn zin had - een indicatorplant voor arme grond). Toen ik de tuin helemaal leeg had, heb ik Vivisol van DCM door de grond gewerkt. Een fijnkorrelig spulletje wat humus toevoegt en bodemleven stimuleert. Twee weken later zie ik al verbetering, meer wormen dus en andere kruipende kriebelbeestjes. Hopelijk smullen de nieuwe planten er ook van.