kerstkaart

madeliefjes in december

Het is bijna kerst en met enige regelmaat ploffen er kerstkaarten op de deurmat. Bijna allemaal zijn ze voorzien van winterse tafereeltjes: besneeuwde bomen, winterlandschappen met veel sneeuw, arrensleeën, pinguïns en ijsberen met muts en das, afijn je kent ze zelf ook wel. Zo tegen de kerst laten we ons graag massaal voor de gek houden wat het weer betreft. Zal er een witte kerst komen? Vast wel, maar niet bij ons in Nederland. Als ik naar buiten kijk terwijl ik dit bericht aan het typen ben, zie ik gras met nog bloeiende madeliefjes, viooltjes in de potten die nog dapper bloeien en vaste planten met nog fris groen blad en af en toe zelfs nog een bloemetje. 

Vorige week was ik even aan het rommelen in de tuin en zag dat de narcissen al boven de grond komen. 

De narcissen piepen al boven de grond

Annabelle wacht op een wit jasje

Geen wonder, het heeft nog maar twee nachten een klein beetje gevroren dus alles groeit en bloeit ook nog een beetje door. Abnormaal voor de tijd van het jaar? Nee hoor, het KNMI over 'kerstweer':

"meestal ligt de temperatuur op deze dagen tussen 5 en 10 graden, maar het kan ook veel zachter zijn. Zo was in 1977 de vooravond van kerst voorjaarsachtig met in ons land temperaturen van 15 à 16 graden." 

en 

"kerst 2009 en 2010 was tweemaal op rij en voor het eerst sinds 1981 een witte kerst". 

Een witte, koude kerst is dus eerder uitzondering dan regel. Laat Bing Cosby maar lekker dromen van zijn White Christmas, dan dromen wij met hem mee want ja, het ziet er natuurlijk wel heel sfeervol uit als de wereld bedekt is met een mooie witte deken. 

januari 2013

Zal de Plomis ook deze winter
een mooi wit hoedje krijgen?

januari 2013 

De wasbloem, eenjarig maar zaait zichzelf altijd vrolijk uit,
hier tussen het grind rond de vijver. 

Wasbloem Cerinthe Major 'Purpurascens'
in bloei op 23 december 2013.

Kokardebloem Gaillardia x grandiflora
bloeit tot het gaat vriezen vrolijk door.  

Sneeuwbal Viburnum bodnantense 'Dawn'struik die van november tot januari op het kale hout bloeit. 

Zelf kan ik het ook niet laten om een kerstkaart te maken met een winters tintje, dit jaar niet met foto's uit de tuin maar gemaakt in januari tijdens een winterse wandeling op het strand. 

Fijne kerstdagen en een goed (tuin)jaar! Arina

Tevreden

'Iemand met groene vingers aanvaardt dat een tuin nooit af is, en dat hij misschien de natuur kan temmen, maar dat zijn heerschappij maar tijdelijk is. (Michael Pollan, Mijn tweede natuur, 1997) 

Nooit klaar, nooit af, nooit tevreden? Nou dat laatste niet hoor. Ik ben heel gelukkig met en in onze tuin waarover ik nu zo'n zeven jaar heers. Wat is dat dan, de tijdelijke heerschappij van een tuinbezitter? Het is orde scheppen in de natuurlijke chaos, kijken hoe het groeit, ingrijpen als het te groot of te veel wordt en tevreden achterover leunen in de zomerzon om te genieten van het resultaat. Maar nooit klaar dus want er gaat wel eens wat dood of het groeit toch niet zo als je had gedacht. De zonnehoeden krijgen bijvoorbeeld roze bloemen in plaats van geel en tsja, dat kleurt niet in een blauw/gele border dus die moeten worden verplant. De heerschappij van de tuinbezitter vraagt geduld, heel veel geduld. 

Wachten tot het weer voorjaar is, de eerste sprietjes uit de aarde kijken. Bakjes vullen met aarde, zaadjes erin en weer wachten tot het gaat groeien. Dan met engelengeduld die piepkleine plantjes verspenen in potjes en weer wachten tot het groot genoeg is om in de tuin te zetten. En dan maar hopen dat het goed gaat groeien, niet opgevreten wordt door de slakken of uitgegraven door de katten. 

Een tuin is dus nooit af en nu de winter er aan komt, krijgen de tuiniers weer volop de tijd om plannen te maken voor het nieuwe tuinseizoen. Bij mij in de tuin wil ik in het voorjaar ook weer het een en ander gaan veranderen. Dus pak ik mijn tuinboeken en -tijdschriften erbij en ga lekker zitten bladeren om ideeën op te doen. En dan lekker wegdromen over hoe het er in het voorjaar weer uit zal zien. 

Voorlopig heerst de herfst in de tuin. Dat levert nog steeds mooie plaatjes op. Hoe kan het toch dat het siergras precies dezelfde kleuren heeft als de Sedum met een geel verkleurd blad van Persicaria? Dat kan je toch zelf nooit bedenken? Cadeautje van de natuur. 

De mooie kleuren van de herfst. 

Blad van de kogeldistel 

Perfecte combinatie van bruin en grijstinten. 

Het boek 'Mijn tweede natuur' van Michael Pollan heb ik besteld bij de bib, ben benieuwd wat voor wijze uitspraken hij nog meer doet over de tuin en het tuinieren. 

sierlijke groente

vers uit eigen tuin 

Woensdag een heerlijke ovenschotel met snijbiet gemaakt. Snijbiet-uit-eigen-tuin dus nog lekkerder. Ik heb in het voorjaar de snijbiet in een grote pot gezaaid, een mengsel van allerlei kleuren door elkaar want snijbiet heb je van donkerrood via oranje en geel tot wit. De stengels dan, het blad is altijd donkergroen. De snijbiet kwam goed op en de jonge plantjes heb ik in de volle grond over geplant. De plantjes met gele, oranje en rode stelen voor de sier in de geel/oranje/rode-border en de plantjes met witte stengels voor de snij in het kruidenhoekje. Snijbiet smaakt spinazie-achtig en is heel gezond (zie link onderaan). Je kan er in de keuken alle kanten mee uit van rauw (wel jong blad gebruiken) tot gestampt, in pastagerechten, hartige taart of gewoon gestoofd als andijvie. Snijbiet heeft van zichzelf al een beetje zoutige smaak dus dat hoef je niet of nauwelijks toe te voegen aan je gerecht. Tot zover het loflied over snijbiet! 

oranje snijbiet 

Een andere groente die bij mij tussen de bloemen groeit is rode tuinmelde (Atriplex hortensis). De jonge blaadjes zijn lekker door sla en je kan ze ook stoven. Melde schiet snel door, dat betekent dat het snel gaat bloeien en zaad maakt en dat vindt de moestuinier niet leuk, maar de siertuinier juist wel. Prachtige, sierlijke dieprood/paarse pluimen die heel de zomer mooi blijven en uiteindelijk naar goudgeel en bruin verkleuren. De trossen zitten vol zaad, en in het voorjaar komen er dus overal rode melde plantjes op. Tenminste, als de winter niet te streng is. En dat was 'ie deze winter. Dit jaar moest ik het dus even zonder rode melde in de tuin doen. 

rode melde en Verbena bonariensis 

Een andere groente die de eerste jaren bij mij in de tuin stond en uiteindelijk door vorst ten onder ging, was de artisjok. Enorme zilvergrijze bladeren, knoerten van stengels en bloemhoofden waar veel bijen en hommels op af kwamen. Vrieskou daar kan deze gigant dus niet tegen. 

Artisjok 

gele snijbiet 

rode melde en snijbiet 

Snijbiet in de bloemenborder. 

http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/gezonde-voeding/104859-de-geneeskracht-van-snijbiet.html

meer over sierlijke groente: http://www.mooiemoestuin.nl/

Heermoes en teunisbloem

Zo zag de tuin er na tweeëneenhalve week zomervakantie uit.
Pad en borders vol gegroeid met heermoes.

Gistermiddag moed verzameld om nog even wat in de tuin te werken. Hoe leuk ik tuinieren ook vind, ik heb wel eens last van startproblemen vooral als ik voor de zoveelste keer hetzelfde onkruid moet gaan wieden. Ook in 't Hof van Jaantje is het niet alleen maar rozengeur en maneschijn. Er groeien niet veel soorten onkruid maar van één soort onkruid wel heel veel: Heermoes (door Arie al omgedoopt tot meermoes) ook wel paardenstaart of in het latijn Equisetum arvense. Een hardnekkig onkruid dat steeds weer terug komt, al sinds de oertijd, het is een zogenaamd levend fossiel. Dat heeft wel wat zo'n oerplant in de tuin maar wel een beetje jammer dat het echt overal groeit en vooral ook waar ik het niet wil. "Ach het is ook groen", roep ik vaak luchtig maar ondertussen erger ik me eigenlijk groen en geel. 

De gehate heermoes heeft ook z'n mooie kanten

Vandaag dus maar weer op handen en knieën door de tuin om het spul uit te trekken. Zo dicht bij de grond zie je nog eens wat: spinnetjes, slakjes, harige rupsen, minipaddestoelenen ook allerlei zaailingen van planten. Planten die wel welkom zijn in de tuin, zoals teunisbloem en akelei. Vandaar ook dat ik zo'n beetje door de borders kruip bij het wieden, als ik zou schoffelen zou ik al deze planten in wording om zeep helpen. Nu verheug ik me al op de mooie gele teunisbloemen die volgend jaar in deze border zullen bloeien. Het zijn tweejarigen, dat betekent dat dit jaar alleen het blad groeit en dat de planten volgend jaar, het tweede jaar, gaan bloeien.

Teunisbloem in bloei 

Als de teunisbloem uitgebloeid is, blijft er een lange steel met rondom langwerpige zaaddozen vol piepkleine zaadjes over. Als je in het najaar de boel de boel laat, drogen deze zaaddozen op en barsten ze open. Zo zorgt de plant zelf weer voor nakomelingen. Veel nakomelingen! Maar dat is niet zo'n probleem, de jonge planten zijn makkelijk te herkennen en waar je ze niet wil hebben trek of steek je ze gewoon uit de grond. Ik vind het een heel bijzondere plant omdat de bloemen pas 's avonds als het gaat schemeren langzaam open vouwen en in de loop van de ochtend weer sluiten. Op een mooie zomeravond vanaf het terras met een koel wit wijntje naar dit wonder kijken, geen TV nodig!  Nog nooit gezien? Op youtube is een filmpje te vinden: http://www.youtube.com/watch?v=L-B45-CsEgQ

bladrozet teunisbloem

Zaadvoorraad. Van links naar rechts: 
vingerhoedskruid, venkel, teunisbloem

Deze week ook nog een leuk klusje gedaan in de tuin: appels geoogst! Een krat vol heerlijke elstarappeltjes, de beste oogst sinds we hier wonen. Het boompje stond er al, samen met nog een appel en een pruim maar was door de vorige bewoners nooit goed gesnoeid. Na een paar jaar goed snoeien en vertroetelen nu dus een mooie oogst. 

Gras

zicht vanaf de border op grasveld en pad 

En toen ging het regenen. Maandag liep ik nog in driekwartbroek en hemd het gras te maaien, vandaag ging de verwarming aan. Het moest er toch een keer van komen na de heerlijke zomer en mooi begin van de herfst. Die lange, koude winter en lente waren we al bijna weer vergeten. Al maaiend liep ik na te denken over dit blog, waar zal ik eens over gaan schrijven? Misschien wel gewoon over gras. 

Gras heb je in allerlei soorten en maten. En grasvelden ook. Het gras maaien vind ik altijd een rustgevende gebeurtenis. Op 't gemakje loop ik achter de zacht snorrende, elektrische maaimachine. Wegdromen kan niet want ik moet er alert op zijn dat ik niet over het rode snoer maai. Het is de truc om de route zo te lopen dat je niet steeds het snoer kruist, maar dat lukt natuurlijk niet altijd. In de loop der tijd is er wel een soort vast rondje ontstaan; eerst de graspaden tussen de borders, dan weer om de garage heen lopen om aan de andere kant het veld te maaien, dan via het strookje voor de kippenren naar het grasveld onder de fruitbomen. 

Regelmatig even stoppen om de opvangbak te legen, één bak grasmaaisel is altijd voor de kippen die daar gelijk in gaan krauwen en pikken. De rest strooi ik tussen de planten in de borders waar het een dikke laag vormt en langzaam verteert. Mulchen heet dat in tuiniertermen, het is goed voor de bodem want die droogt minder snel uit. Wormen, pissebedden, bacteriën en schimmels helpen de boel verteren en geven zo voeding af aan de grond.  

schattig toch, die madeliefjes. 

Wij hebben een grasveld en geen gazon, vind ik. Bij een gazon denk ik aan een strak groen biljartlaken waar ieder sprietje gelijk is en waar zeker geen 'onkruid' tussen groeit. Tussen ons gras groeit van alles: klaver, paardebloemen, madeliefjes, ereprijs, bijenkorfje en hier en daar een boterbloem. Ik lig er niet wakker van. Ik las ooit in het tuintijdschrift 'Groei en Bloei' de volgende uitspraak van tuinontwerper *Harry Pierik: "In mijn ogen is een gazon zoiets als een geschoren border. Alles mag erin, zolang het maar kort en groen is. Onkruid zie ik niet als een probleem." Helemaal mee eens Harry! Bovendien komen er ook veel hommels en bijen op af en die kunnen wel wat hulp gebruiken. 

Het grasveld onder de fruitbomen is vooral 's zomers een wilde boel. Dan maai ik het namelijk niet en staan de grashalmen vrolijk te wuiven in de wind. Afgelopen zomer stond er zelfs een orchidee te bloeien! In het voorjaar bloeien er krokussen in het gras, daarna laat ik de natuur gewoon zijn gang gaan. Eind van de zomer maaien we de boel weer kort. Het maaisel voer ik af want het zit vol zaden, er zijn grenzen aan de hoeveelheid onkruid die ik kan verdragen. Bovendien zou het te veel voedsel geven aan de bodem en dat schijnt niet gunstig te zijn als je een bloemenweide wil laten ontstaan. 

Krokussen onder de appelboom 

Een orchidee, in mijn tuin! Gevlekte Rietorchis

Een grasveld is nooit alleen gras

Gras is nooit alleen groen

Onder mijn voeten groeit een boeket

Ik maai een omweg

En pluk een bosje 

* http://www.tuinharrypierik.nl/

Spinnentijd

Het is momenteel erg gevaarlijk in de tuin. Met de schaal groenteafval angstvallig voor me uit gestoken loop ik over het pad naar de compostbak. Het is spinnentijd! Kruisspinnen in allerlei maten maken hun kunstige webben, het liefst dwars over het pad. Ik ben niet bang van spinnen maar heb ze toch liever niet in mijn haar.

Ik voel me iedere keer een beetje schuldig als ik zo'n mooi web kapot maak, sorry spin, voor niets uren gewerkt. Spinnentijd is herfst, mijn favoriete jaargetijde in de tuin. De herfst heeft zijn eigen ietwat kruidige geur en warme kleur.Wat nog kleur heeft vlamt en roept: rood! oranje! paars! Wat groen was, wordt bruin maar dan wel bruin in allerlei mogelijke tinten.

De schoonheid van verval laat zich zien in contrasten: de tere, parelwitte herfstanemoon naast de stekelige frambozendistel. En tussen dat alles gaat de spin zijn gang en weeft alles aan elkaar, 's morgens nog eens extra versierd met pareltjes van dauw.

Frambozendistel - Eryngium planum

Distels en Anemonen  

contrast 

En wat doen we dan nog in de tuin in de herfst? Beetje wieden, af en toe nog maaien en verder vooral alles wat uitgebloeid raakt laten staan! Winterklaar maken is een begrip van tuiniers met smetvrees en heeft niets met natuur te maken. De natuur maakt zichzelf wel winterklaar. Het is nu vooral genieten, zeker met de zonnige dagen van de afgelopen week en... er komen er nog meer.

Even smokkelen met een foto van vorig jaar want de herfstasters staan nu nog net niet in bloei. Dit moois staat ons dus nog te wachten. 

Retrosfeertje, herfstaster met vuurdoorn op de achtergrond. 

                                                       

Eenjarige Rudbeckia, herfstkleur op en top

Ik was aan het maaien en ontdekte dat de goudbessen aan het rijpen zijn. Goudbes wordt ook wel ananaskers, kaapse kruisbes, of incabes genoemd en de Latijnse naam luidt: Physalis peruviana. Familie van de lampionplant (Physalis alkekengi), die met die knaloranje lampionnetjes. De goudbes is eenjarig dus na de winter ben je 'm kwijt maar van de lampionplant kom je nooit meer af! Dat is dus een vaste plant die ook nog eens door de hele tuin kruipt met zijn wortels. De goudbes smaakt friszoet en is ook heel gezond. Je kan ze als incabes gedroogd kopen.

Physalis peruviana, lekker, gezond en mooi.

                                                                                       

Tuinieren, fotograferen en schrijven

Uit wat je met liefde en plezier doet, groeit iets moois. Als je verschillende dingen die je  met liefde en plezier doet met elkaar combineert, dan moet dat wel iets heel bijzonders opleveren. Tuinieren doe ik al jaren, ik kan wel zeggen bijna mijn hele leven, met veel plezier en met een mooie tuin als resultaat. Al dat moois zou ik wel voor altijd vast willen houden, maar rozen verwelken (en schepen vergaan), dus neem ik foto's. Zo kan ik in de lange, grijze winter na genieten en wegdromen... zal het in de lente weer zo mooi zijn? Als er in herfst en winter niet zo veel meer te doen is in de tuin, krijg ik tijd voor mijn andere liefde: schrijven. Met 26 letters en een handvol leestekens groeit er telkens weer een ander verhaal.

De appels zijn bijna rijp. Ze kleuren zo mooi paarsrood dat ze wel op pruimen lijken. We weten nog steeds niet welk ras het is. 

De altijd charmante zonnehoed 

's nachts kwam de herfst

stil de tuin binnen sluipen

het is mooi geweest bonte zomer

bescheidenheid siert nu de tuin

Gaura Lindheimeri na een herfstbui