 |
| Het rechtopgaande herfstblad |
"Wat zijn dat toch voor aparte bladeren?", vroeg ik me vorig jaar af toen ik vanuit het hokje - pardon, vanaf het overdekte terras - naar de varens bij de vijver keek. Het frisgroene blad lag inmiddels slap en bruin op de grond maar daartussen groeiden grijsbruine, stijve bladeren recht omhoog. Tegenwoordig valt zowat elke vraag te beantwoorden na een beetje googelen op internet, en dat was nu ook het geval.
Struisvaren - Matteuccia struthiopteris
Eerst was het even zoeken welke varen het nu precies is die daar zo lustig groeit, het bleek de struisvaren te zijn. Latijnse naam: Matteuccia, naar de Italiaanse natuurkundige Carlo Matteucci die zich vooral bezig hield met bio-elektriciteit, als eerbetoon mag deze varen zijn naam dragen, ook al bijzonder. De soortnaam struthiopteris is een samenvoeging van strouthos - van struisvogel, denk maar aan zijn enorme veren - en pteris (varen).
 |
Struisvaren in de zomer, het onvruchtbare blad.
|
Vruchtbaar en onvruchtbaar blad
De struisvaren ontrolt in het voorjaar zijn frisgroene, veervormige bladeren die sierlijk in een krans uitwaaieren. Dit zijn onvruchtbare bladeren. Later groeien vanuit het midden de stugge, rechtop gaande donkergroene bladeren, deze zijn vruchtbaar en bezitten dus sporen. Aha, zit dat zo! Wat ik nu dus bij de vijver zie staan zijn de vruchtbare bladeren van de varen. Varens planten zich voort via sporen, net als mossen en paddenstoelen, beetje vergelijkbaar met zaad.
Ik heb twee van die vruchtbare bladeren mee naar binnen genomen en eens aan een onderzoek onderworpen.
 |
| Twee vruchtbare bladeren waar ook al een verschil in zit, hoe zit dat? Bij het linkerblad zijn de 'zijblaadjes' al geopend en de sporen vervlogen. Bij het blad rechts zijn de 'zijblaadjes' nog dicht. |
 |
| Het dichte blad. |
 |
| Open gepeuterd en daar zien we de sporen! |
Uitsterven onmogelijk?!
De struisvaren kan zich dus voortplanten door middel van sporen. Deze zijn zo licht dat ze makkelijk door de wind meegenomen worden en waar ze weer op de grond neerdwarrelen kunnen ze ontkiemen tot nieuwe varens, maar ik heb in de Hof ergens anders dan bij de vijver nog geen nieuwe varentjes zien groeien. Wel is het plukje varens bij de vijver in een paar jaar enorm toegenomen, dit komt alleen niet door de sporen, de struisvaren heeft nog een andere manier om zichzelf van nageslacht te voorzien: wortels! Vanaf een struisvarenplantje groeit nét onder of op de grond een beetje harige wortel die zo'n twintig centimeter verderop uit gaat groeien tot een nieuw varentje. En dit gaat best snel dus als je even niet oplet neemt de struisvaren de regie van de border over. Deze varen groeit in voedzame, vochtige tot natte grond. Ik denk dat hij zijn sporen vooral nodig heeft in tijden van droogte wanneer voortplanting via de wortels niet meer lukt. Slimme plant.
 |
| Smakelijk? |
Lekker hapje
Of al deze voortplantingsfeiten al niet verbazingwekkend genoeg zijn, kwam ik er ook nog achter dat je de jonge nog opgerolde knoppen van de struisvaren kunt eten! De smaak, zo las ik, heeft iets weg van asperges en broccoli. In Japan en Canada zijn deze knoppen een ware delicatesse. Toch leuk om in het voorjaar eens te proeven. Als ik me aan dit experiment ga wagen, houd ik jullie op de hoogte!
 |
| In het winterzonnetje. Alle blaadjes zijn opengebarsten, de sporen vervlogen. |
Zoals gezegd heb ik bovenstaande weetjes over de struisvaren van internet, hieronder de websites waar ik de informatie en ook enkele afbeeldingen vond:
