Aardse zaken

Peppi schrikt niet van een buitje

Naar binnen gedreven door de regen, de natuur gaf aan dat het tijd was om te stoppen. Dit weekend weer eens lekker wat kunnen doen in de tuin. Eerst bij huis begonnen, het was een rommeltje op het terras onder de kastanjeboom: uitgebloeide narcissen stonden nog in de zinken teil en de viooltjes in de potten hadden ook hun beste tijd gehad. Alle oude zooi ging op de composthoop, behalve de narcissen die mogen in een oude emmer wachten tot ze in het najaar weer geplant kunnen worden. Met verse grond (half compost - half kokosaarde) alles weer ingeplant met eenjarigen. Nu is het weer netjes en gezellig bij de achterdeur. Op het grote terras net als vorig jaar een pottentoren gemaakt, dit keer ingeplant met geurige witte jasmijn en paarse Heliotropium (ruikt naar vanille). Daar tussen nog blauwe lobelia's. Dat wordt vast een mooie blauw-witte waterval. De jasmijn kocht ik als klimplant, maar ik heb de stokjes weggehaald en dan heb je dus een hangplant. Een paar ranken heb ik aan de stok vastgemaakt die de toren bij elkaar houdt. 

Pottentoren (van Pisa)

De hangende klimjasmijn. 

Ik zag dat je dit soort pottentorens ook kant en klaar kunt kopen bij het groenwarenhuis maar het is ook makkelijk zelf te doen. De onderste drie potten heb ik eerst half met piepschuim gevuld, daarna pas de plantaarde er op. Anders gaat er wel heel veel kostbare grond verloren, de planten hebben hier genoeg aan. Ook hier gebruikte ik een mengsel van een deel compost - gezeefd uit de eigen compostbak - en een deel kokosaarde. Milieuvriendelijk en voedzaam. Gewone potgrond gebruik ik niet meer. Om die zakken te vullen worden namelijk kilometers veengronden afgegraven, veen wat heel langzaam, denk aan honderden jaren, is ontstaan. In Nederland zijn veengronden beschermd, daarom worden nu in Estland de natuurgebieden leeg geschept, waarbij ook nog eens enorm veel CO2 vrijkomt. Lees verder hierover in het blogbericht 'laag bij de grond'. Nu gebruik ik dus kokosaarde, een restproduct van de kokosnoten die in voeding en cosmetica worden verwerkt. Gemalen kokosbast eigenlijk. Het is licht spul wat langer water vasthoudt dan gewone potgrond. Ik las wel dat het 'ontzout' moet worden, aangezien kokospalmen aan de kust groeien. Dat is dan weer een chemisch proces. Het is ook veel duurder dan de gewone potgrond, vandaar dat ik het meng met zelf gefabriceerde compost (lees hierover dit blogbericht: compost). Een voedzaam mengsel waar de planten goed in groeien. 

De compostfabriek 

Compost omscheppen

De 'opbouwbak', de bak die steeds bijgevuld wordt met tuin- en keukenafval, was zo'n beetje vol, dus tijd om de boel om te scheppen. Er komt dan weer verse lucht tussen het afval zodat het beter zal verteren. Met de spitriek schepte ik de compost in wording in een van de lege bakken. De stoom kwam er af! Een goed teken, warmte helpt het afval verteren en eventuele onkruidzaden overleven de hitte niet. 

In een composthoop kan de temperatuur oplopen tot wel 70 graden! De al wat verder verteerde compost werd in de vrijgekomen bak geschept. In een nog lege bak ga ik nu weer een nieuwe hoop opbouwen. 

Sinds een aantal weken heb ik in de keuken ook een soort composthoop: een bokashi-emmer . Klinkt Japans en ja, dat is het ook. In de bokashi verzamel je kleingesneden keukenafval, in tegenstelling tot de composthoop buiten mag dit ook gekookt afval zijn. Op ieder laagje afval strooi je een beetje Bokashi-starter, dit bevat Effectieve Micro-organismen (EM), waardoor het afval in de luchtdichte emmer gaat fermenteren - verzuren zoals zuurkool in het vat. Na twee weken kan de afvalbrij in de tuin ingegraven worden of toegevoegd aan de composthoop. Zeer voedzaam. Gedurende de twee weken dat de boel staat te fermenteren, moet je regelmatig wat vocht aftappen. Dit vocht kan weer gebruikt worden als vloeibare plantenmest (verdund 1:100). Het is toch geweldig om afval zo nuttig te kunnen gebruiken?! Ik had er de investering wel voor over, de emmers zijn namelijk best prijzig. Je zou ook zelf soortgelijke emmers kunnen maken, is wel te vinden op internet hoe dit moet. 

Kijk nou wie ik tegen kwam tijdens het wieden: de kikkerkoning! We schrokken wel een beetje van elkaar. 

Zonder zorgen.

Vorige week was ik met man en zonen een lang weekend in Potsdam, mijn verjaardagscadeau. Even geen Hof van Jaantje - waar na een warme week alles enorm gegroeid was. Aangezien ik het weekend ervoor op kamp was, kun je wel zeggen dat er nu sprake is van enigszins achterstallig onderhoud. Waar zijn de tuinkaboutertjes als je ze nodig hebt? De avond voor vertrek alle tulpen 'gekopt', een wat bruut karwei waarbij de bloem van de steel wordt geknakt. Steel en blad blijven staan tussen de vaste planten en zal langzaam afsterven, op deze manier komt er zoveel mogelijk voedsel in de bol terecht en kan volgend voorjaar het feest weer opnieuw beginnen. 

Afscheid van de tulpen.

Tuinman in de Keukenhof bezig met tulpen koppen. 

We verbleven met z'n vieren in Potsdam - het kleine broertje van Berlijn - in een ontzettend leuk appartement tegenover de Brandenburger Tor, ja die staat zowel in Potsdam als Berlijn, en aten de eerste avond op een terras onder de lindebomen o.a. heerlijke asperges. De volgende dag namen we de S-bahn naar de grote stad, zagen de andere Brandenburger Tor en liepen 'Unter dem Linden' (geen lindebomen te zien, de straat is momenteel een grote bouwput). En natuurlijk volgden er nog veel meer toeristische hoogtepunten maar aangezien dit een tuinblog is en geen reisblog, laat ik het hier maar even bij. Wil je meer lezen over Berlijn dan kan ik deze site van harte aanbevelen: berlijn-blog.nl

Geen lindebomen, wel prachtige, rode kastanjes in Berlijn.

Minder beton en meer groen vonden we de volgende dag in park Sans Souci in Potsdam. Frederik Willem II ofwel Frederik de Grote liet hier in 1745 - 1747 zijn zomerpaleis bouwen om een plek te hebben waar hij eens lekker kon ontspannen sans souci (zonder zorgen). Via een lange laan met aan weerszijden zuilvormige kastanjebomen kwamen we bij een ronde waterpartij met fontein, geflankeerd door halfronde stenen banken (als je aan het uiteinde van de bank iets fluistert, kun je het aan het andere uiteinde haarscherp horen). Daarachter liggen de brede trappen naar het paleis.  

De waterpartij met daarachter de trappen en helemaal boven aan het paleis. 

We zijn er bijna! Elke trap eindigt op een terras met aan weerszijden druivenranken en - achter glas - vijgenbomen. Slim van Frederik om aan de voet van zijn paleis een wijngaard aan te leggen. 

Wat zullen de druiven en vijgen het hier enorm naar hun zin hebben, lekker beschut in het zonnetje. Over de oogst hoefde Frederik zich vast geen zorgen te maken. 

Een van de bijgebouwen in 'Sans souci', begroeid met Blauwe regen die prachtig kleurt bij de zachtgele tint van de muren. De lila struik ernaast is een Judasboom (Cercis siliquastrum). Links op de foto kun je goed de zuilvormig gesnoeide kastanjebomen zien.

En ineens zag ik deze schoonheid staan: een vaantjesboom, ook wel zakdoekenboom genoemd (Davidia involucrata). Heel bijzonder, de twee spierwitte schutbladeren die om de bloem hangen en als zakdoekjes aan de waslijn heen en weer wapperen. 

Daar komt weer een bui aan!

De lucht op de foto's hierboven is stralend blauw en je zou denken dat we prachtig weer hadden. Schijn bedriegt, het was ijskoud en het stralende blauw veranderde regelmatig in loodgrijs waar dan een flinke bui uit viel. Maar desondanks was het een mooie middag zonder zorgen. Wat zeg ik, het was een zorgeloos weekend (op de lege accu van de auto na maar dat was ook weer snel opgelost) waar we vanuit ons eigen hof met plezier op terugkijken. 

Straatgroen in Potsdam, deed me er aan denken dat er van de alliums die ik twee jaar geleden plantte dit jaar helemaal niets meer boven de grond is gekomen. Te nat geweest denk ik.

Laat maar groeien, de stad fleurt er van op.

Planten met penwortel

In de blikjes kwam maar één zaadje op.

Hoe ging het verder met het zaaiexperiment: zaden in grappige cadeauverpakking. Hoe staat het er mee? De zaden in de zakjes, wortel en tomaat zijn heel goed opgekomen. De tomaten kan ik gaan verspenen, ze staan zich te verdringen in het zakje om in ruimere grond terecht te komen. Ook de zomerwortel moet verplant worden, maar wortel is het prototype van een plant met penwortel en die houdt absoluut niet van verplanten. Planten met een penwortel - sier of moes - zaai je altijd ter plekke. Dit staat meestal op het zakje zaad vermeld, doen! Wat is een penwortel? Nou, denk dus maar aan een oranje wortel: dit soort planten groeit met één lange hoofdwortel die zoveel mogelijk recht de grond in gaat. nauwelijks vertakkingen, wel een klein aantal kleine haarwortels. Daar moet de plant het mee doen. Als deze penwortel, door verplanten bijvoorbeeld, verstoord of beschadigd wordt, is het al snel gedaan met de groei van de plant. 

De worteltjes zijn bèèèèst opgekomen. Nu zit ik met een kluit worteltjes waar ik verder niets mee kan. Tip: krijg je ooit zo'n zakje cadeau: níet in het leuke schapenzakje zaaien maar rechtstreeks in de tuin.  

Eén zaadje ontkiemde in het blikje met vioolzaad. In het blikje met winde of petunia ontkiemde helemaal niets, ontbrak het dan toch aan zaad? Tip: wil je toch zo'n leuk blikje cadeau doen aan iemand, geef er dan een zakje zaad bij - voor de zekerheid.

Alleen naar kijken! Mooi hè....

Ook een plant met een penwortel: de paardenbloem. Minder geliefd bij de mens maar heel waardevol voor honingbijen en andere insecten. In het vroege voorjaar kleuren de weilanden geel en kunnen de bijen naar hartenlust nectar en stuifmeel tanken. Nu maar hopen dat de boer ook de waarde van de paardenbloem inziet en er niet met de gifspuit overheen gaat. De paardenbloem haalt de waarde van zijn grasland niet naar beneden, zo is te lezen op internet. In Hof van Jaantje groeit er ook hier en daar een paardenbloem. In het gras en in de border heb ik er niet zo'n moeite mee, maar die taaie rakkers die in de voegen van het pad groeien, zou ik wel liever kwijt dan rijk zijn. Maar ja, ze zitten stevig verankerd met de penwortel. 

Wil je tóch een plant met penwortel verplanten (eigenwijze tuiniers als we zijn), haal de plant dan voorzichtig uit de grond met zoveel mogelijk aarde rond de wortel, zorg voor een ruim plantgat op de plaats waar de plant moet komen, en geef na het verplanten veel water. Houd ook de dagen erna de plant vochtig. En dan maar hopen dat de plant weer verder wil groeien. 

Links wortelzaailing: de penwortel groeit recht de grond in en vertakt pas aan het eind.
Rechts tomaatzaailing: een veel kortere wortel die van het begin vertakt is. 

Lees over verspenen het blogbericht van vorig jaar: kraamkamer